Celem kwerendy szwedzkiej było zdobycie materiałów i pogłębienie rozeznania w stanie współczesnych dociekań na temat zagadnień metafizycznych obejmujących fundamentalne problemy szeroko pojętej teodycei takie jak problem zła czy zagadnienie wolności woli ludzkiej. Chodziło zwłaszcza o badanie kontynentalnej recepcji wielkich współczesnych, ale wypracowanych w świecie anglo-amerykańskim idei,takich jak obrona wolnej woli Plantingi (free will defence), czy liberatriańskie koncepcje woli teizmu otwartego i procesualnego. Przy okazji niejako można było obejrzeć znajdujący się w MuzeumSztokholmskim największy manuskrypt średniowieczny Codex Gigas (Wielka Księga, zwana niekiedy też „Biblią Diabła”), czy przyjrzeć się zasobom największej pod względem ilości zgromadzonych zbiorów bibliotece najstarszego uniwersytetu w Skandynawii, założonego w 1477 r. uniwersytetu w Uppsali.Absolwentami tegoż uniwersytetu byli Karol Linneusz, Andere Celsius czy Emanuel Swedenborg. W ostatnich zaś dekadach pracowali i wykładali tam logicy Stig Kanger i Krister Segerberg. Przez kilkadziesiąt lat profesorem tegoż uniwersytetu był Ingemar Hedenius żyjący w latach (1908-1982) uznawany za najbardziej wpływowego obrońcę i rzecznika ateizmu i sekularyzmu w całej Szwecji w dwudziestym wieku. Ponieważ autor ten pisał głównie po szwedzku twórczość jego jest słabo znana w szerszych kręgach badaczy zajmujących się filozofią religii. Hedenius sformułował między innymi „soteriologiczny argument ze zła”. Sam argument i dyskusja nad nim są omawiane artykułach napisanych po angielsku i publikowanych w specjalistycznych czasopismach dostępnych w zasobach szwedzkich bibliotek, z których skorzystałem. Wrażenie ogólne z przeglądu stanowisk zawartych w przejrzanych i zgromadzanych tekstach jest takie, że skandynawska filozofia religii jest wprawdzie bardzo zróżnicowana, ale dość silnie reprezentowane i bronione są nieortodoksyjne odmiany teizmu (np. teizm procesualny), który w istotny sposób spokrewniony jest z teizmem otwartym. W znacznie większym stopniu niż w literaturze analitycznej, sięga się też obecniedo tradycji kontynentalnej, np. w rozważaniach nad problem zła, w tym zwłaszcza cierpienia zwierząt (Helen Andersson) czy fenomenologicznej i hermeneutycznej (Jonna Bornemark).
Dodaj komentarz