Idea

Problem predestynacji ujęty od strony filozoficznej należy potraktować jako głos w dyskusji nad zagadnieniem determinizmu –indeterminizmu czy libertarianizmu, czyli jako pochodną szeroko dyskutowanego we współczesnej filozofii problemu Bożej przedwiedzy w relacji do wolnej woli człowieka. Jednym z fundamentalnych zagadnień będzie omówienie możliwych sensów ludzkiej wolności, tj.

  1. wolność jako indyferencja albo możliwość alternatywnych kierunków działania;
  2. wolność jako spontaniczność, zgodność z pragnieniami podmiotu działania;
  3. wolność jako zachowanie kontroli zarówno nad możliwością dokonania aktu, jak i nad powstrzymaniem się przed jego dokonaniem;
  4. wolność jako autodeterminacja, czyli dokonana przez działający podmiot selekcja kierunków działania.

Ta problematyka zostanie odniesiona do hipotezy teistycznej, aby w ten sposób wyraźniej ująć relację wolnej woli do Bożej (przed-) wiedzy.W trakcie badań zostaną podjęte m. in. takie zagadnienia jak: filozoficzne zagadnienie przyczynowania, wyjaśnienie natury stanów intencjonalnych (przekonania, pragnienia i cele); kwestia przewidywalności ludzkich działań i ich społecznych uwarunkowań; filozoficzny aspekt zagadnienia zasługi i kary, winy i odpowiedzialności; a także warunkujące ten problem zagadnienie relacji umysłu do ciała, konieczności i możliwości, wieczności i czasu, przypadku, dobra i zła. Tego typu problematyka nie sprowadza się wyłącznie do jednej,określonej dziedziny filozofii, ale staje się przedmiotem dociekań etyki, epistemologii, filozofii społecznej i politycznej, metafizyki, filozofii umysłu, filozofii prawa i nauki czy wreszcie filozofii religii. Specyfiką tego projektu jest to, że w analizie powyższej problematyki eksponowany jest również aspekt historyczny.

Cele

Rezultatem projektu będą 2 tomy tłumaczeń tekstów klasycznych (m. in. Gottschalk z Orbais, Hinkmar z Reims, Jan Szkot Eriugena, Robert Grosseteste, Duns Szkot, Thomas Bradwardine, Louis de Molina, Gottfried W. Leibniz, J. Edwards) oraz tom studiów w wersji polskiej i tom w wersji angielskiej poświęcony studium tej problematyki od św. Augustyna do Haskera.